Νομική κάλυψη για τον Αττίλα;

Κατά καιρούς υποστηρίζεται από διάφορους ότι η τουρκική εισβολή του 1974 μπορεί να βασιστεί σε νομικό πλαίσιο, το οποίο δεν είναι άλλο από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο λόγος γίνεται για την συνθήκη Εγγυήσεως, στα άρθρα της οποίας προνοείται η αναγνώριση και η εγγύηση της εδαφικής ακεραιότητας της Δημοκρατίας της Κύπρου, από τις τρείς εγγυήτριες δυνάμεις, Ελλάδα, Τουρκία και Αγγλία.

Επίσης, το άρθρο 3 της Συνθήκης Εγγυήσεως κληροδοτεί στις εγγυήτριες δυνάμεις την υποχρέωση της ενέργειας “προς τον αποκλειστικόν σκοπόν της αποκαταστάσεως της τάξεως των πραγμάτων των καθιερωμένων δια της παρούσης Συνθήκης”.

Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο καταπατηθεί η εδαφική ακεραιότητα ή η ασφάλεια της Δημοκρατίας της Κύπρου, οι τρείς εγγυήτριες δυνάμεις οφείλουν να επέμβουν και να προβούν σε ενέργειες που θα στοχεύουν στην αποκατάσταση της τάξης όπως αυτή περιγράφεται στην Συνθήκη Εγγυήσεως.

Άρα αυτομάτως δίδεται όχι μόνο η νομική κάλυψη στην Τουρκία, αλλά και η υποχρέωση να επέμβει σε περίπτωση καταπάτησης των άρθρων της Συνθήκης. Το σημείο αυτό δεν διέφυγε της προσοχής της Ελλάδος, η οποία και κινήθηκε άμεσα προς επίλυση του θέματος. Για την ακρίβεια, μετά την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, ζήτησε γνωμοδότηση από το Νομικό Τμήμα της Γενικής Γραμματείας του ΟΗΕ. Η γνωμοδότηση δόθηκε στις 12/5/1959 και ανέφερε κατηγορηματικά ότι το άρθρο 103 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ υπερισχύει του άρθρου 3 της Συνθήκης Εγγυήσεως.

(Καταστατικός χάρτης ΟΗΕ: Κεφάλαιο 16, Άρθρο 103: Αν υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στις υποχρεώσεις που έχουν τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών σύμφωνα με αυτόν το Χάρτη και στις υποχρεώσεις που πηγάζουν από οποιαδήποτε άλλη διεθνή Συμφωνία, θα υπερισχύουν οι υποχρεώσεις που πηγάζουν από αυτόν το Χάρτη.)

Ακόμη, το άρθρο 103 έχει την ισχύ να “περιορίσει το δικαίωμα επεμβάσεως των εγγυητριών εις μέτρα, πλην της ενόπλου επεμβάσεως, τα οποία επιτρέπονται υπό του Χάρτου”.

Είναι προφανές ότι ουδεμία νομική κάλυψη υπάρχει για τις πράξεις της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974. Η γνωμοδότηση του ΟΗΕ απέκλειε ξεκάθαρα την ένοπλη επέμβαση, πόσο μάλλον την σφαγή που προκλήθηκε από τις επιχειρήσεις Αττίλας Ι και Αττίλας ΙΙ. Η τουρκική εισβολή του 1974 ήταν ένα έγκλημα τόσο από νομικής πλευράς όσο και από ανθρωπιστικής πλευράς.

Στεφανία Νικολάου

Φοιτήτρια Ιατρικής